ATEŞ Normalin üstündeki vücut ısısı olarak tanımlayabileceğimiz ateş, anne babaları korkutsa da aslında kontrol altında tutulabilirse çocuk için zararlı değil hatta yararlıdır. Çocuk hastalıklarında, özellikle enfeksiyonlarda görülen bir bulgudur, kendi başına bir hastalık değildir. Ateş, vücudun enfeksiyon etkeniyle daha verimli savaşmasını, bağışıklık sisteminin daha iyi çalışmasını sağlar. Makattan yapılan ölçümlerde 38 derece üzeri, ağızdan 37.5 , koltuk altından 37.2, kulaktan 38 derecenin üstündeki değerler ateş olarak kabul edilmelidir. Ateşli bir çocuğu değerlendirirken, ateşin yüksekliğinden çok çocuğun genel durumu yol gösterici olmalıdır. Ateşin ne kadar yüksek olduğu, hastalığın ağırlığının bir göstergesi değildir. Basit bir üst solunum yolu hastalığı 39-40 derece ateşe neden olabileceği gibi, bazı ciddi hastalıklar da bağışıklık sistemi baskılanıp çok yüksek ateşe yol açmayabilir. Ancak 0-3 ay arası bebeklerde, normalin üstünde ölçülen bir vücut ısısı -değer kaç olursa olsun- hemen doktora ulaşmayı gerektirir. Daha büyük çocuklarda, çocuğun genel durumuna dikkat etmek gerekir. Eğer çocuk uyanık, aktif, oynuyorsa, yiyip içebiliyorsa, uykusu iyiyse, solunumu normalse paniğe gerek yoktur. Aksine; uyku hali, huzursuzluk, solunum zorluğu varsa, yeme içmeyi reddediyorsa, şiddetli başağrısı varsa, ateşi düşse de genel durumu düzelmiyorsa veya ateş 24-48 saatten uzun sürerse en kısa sürede doktora ulaşmak gerekir. Çoğu anne babanın ateşle birlikte aklına gelen havale geçirme olasılığı ise, ancak bazı ateşe hassas çocuklarda, ateşin ani yükselmesiyle görülmektedir. Virüs veya bakterilerin yol açtığı Soğuk algınlığı, grip gibi enfeksiyonlar ateşin en sık görülen nedenleridir. Soğuk algınlığında ilk 24 saat tek bulgu ateş olabilir, diğer belirtiler arkadan gelir. Anjin, orta kulak iltihabı, ishal, idrar yolu enfeksiyonu da ateşe yol açabilir. Daha seyrek görülen zatürre, menenjit, tüberküloz gibi ciddi enfeksiyonlar da ateşin nedeni olarak saptanabilir. Bazı aşılardan sonra kırgınlık, huzursuzluk gibi belirtilere ilaveten ateş de görülebilir, aşıyı yaparken doktorunuz sizi uyaracaktır. Küçük bebekler, özellikle yenidoğanlar sıcak ortamlarda fazla giyimli olurlarsa, vücut ısılarını dengeleyemediklerinden ateşleri çıkacaktır. Romatizmal hastalıklar, bağışıklık sistemi hastalıkları, lösemi, lenfoma gibi hastalıklar ise uzun süren ateşlerde araştırılması gereken nedenlerdir. Peki ateşi çıkan çocuğa ne yapmak gerekir? Ateşi olan hastanın öncelikle üzeri soyulmalı, vücut sıcaklığında suyla yıkanmalı yada kompres yapılmalıdır. Eğer ateş çok yüksek değilse ve çocuk kendini kötü hissetmiyorsa ilaç vermeden bile bu önlemlerle ateş düşürülebilir. Ateşli çocuğun, normalden fazla sıvı almasına, susuz kalmamasına dikkat etmek gerekir. Bulunduğu oda serin tutulmalı, giysileri mümkün olduğunca ince ve pamuklu olmalıdır. Doktorunuzun önerdiği ateş düşürücüler verilir. Ateşli Havale: Ateşli havale, 6 ay- 5 yaş arası bazı çocuklarda, ateşin ani yükselmesiyle görülen bir havale ( nöbet ) türüdür. Görülme sıklığı yaklaşık yüzde 3 ‘tür. Ateşli havaleye ailesel bir yatkınlık söz konusudur. Ateşli havale geçiren çocukların anne, baba veya yakınlarında çocuklukta ateşli havale geçirme öyküsü saptanabilir. Çocuk aniden bilincini kaybeder, vücudu, kol ve bacakları kilitlenir. Ardından kasılmalar başlar, gözleri kayabilir. Altını ıslatabilir, rengi solar. Genelde birkaç saniyeden 1-2 dakikaya dek sürer ve kendiliğinden geçer. Nadiren çok uzun sürer ve yoğun tedaviye rağmen güçlükle kontrol altına alınabilir. Kasılmaların ardından çocuk derin bir uykuya dalmış gibi görünür. Ateşli Havale Sırasında Ne Yapmak Gerekir? Çocuğunun havale geçirdiğine tanık olmak, anne babalar için korkunç bir deneyimdir. Özellikle ilk defa böyle bir olay yaşanıyorsa, soğukkanlılığını korumak, paniğe kapılmamak pek kolay değildir. Ancak elden geldiğince sakin olmak, çocuğun da yararına olacaktır. Nöbet sırasında boğulma ve tıkanmayı önlemek için çocuğun başı yana çevrilir. Üzerinde sıkı giysiler varsa, açılıp gevşetilmesi uygun olur. Nöbet sonrası, ateşi düşürmek için ilaç verilebilir. İlk ateşli havale mutlaka doktor tarafından değerlendirilmeli, ateşe neden olan etken saptanıp buna uygun tedavi başlanmalıdır. Yineleyen ateşli havalelerde EEG , MR gibi ileri tetkikler istenebilir, aileye nöbet sırasında makattan verilecek, nöbeti durduracak bir ilaç önerilebilir. Nadiren havale ilaçlarını düzenli kullanmak gerekebilir. Ateşli Havalenin Tehlikesi Nedir? Korkutucu görünümüne rağmen, ateşli havale geçirmek çocuklarda genellikle kalıcı bir hasara, nörolojik bir bozukluğa neden olmaz. Bir kez ateşli havale geçiren çocuk, ateşli olduğu dönemlerde tekrar havale geçirebilir. Yaşı büyüdükçe bu risk azalacak, 5-6 yaştan sonra ateşli havale görülmeyecektir. Unutmamak gerekir ki; ateşli havale ateşin ilk yükselmeye başladığı sırada, henüz çok yükselmeden de olabilir. Ateşin çok yüksek olması gerekmemektedir.